ACBP - program dyplomowy dla controllerów i finansistów – dowiedz się więcej!

Role, jakie pełnią controllerzy finansowi

Wsparcie zarządzających przez controllerów

Controllerzy wspierają menedżerów i międzyfunkcyjne zespoły na różne sposoby. Wyręczają ich wykonując za nich określone zadania (np. organizują proces planowania, przygotowują informacje i raporty). Uzupełniają menedżerów i zespoły międzyfunkcyjne, pełniąc swoje zadania jako partnerzy biznesowi. Za sprawą tych wszystkich różnorodnych czynności controllerzy ograniczają menedżerów i zespoły międzyfunkcyjne, aby zapewnić racjonalność podejmowania decyzji i zminimalizować ryzyko wpływu na decyzję suboptymalnych interesów działów lub osób. Różne zestawy zadań controllerów wzajemnie się uzupełniają, ponieważ controller nie może skutecznie wykonywać zadań ograniczających i uzupełniających bez wglądu w inne obszary zadaniowe. Razem te trzy zestawy zadań (rysunek) przyczyniają się do zapewnienia racjonalności zarządzania korporacyjnego*.

Role, jakie pełnią controllerzy

Ważne jest zrozumienie, że nie każdy controller musi robić wszystko. Zamiast tego, należy dokonać rozróżnienia między różnymi rolami*:

  1. Partner biznesowy, który doradza, krytycznie kwestionuje i proaktywnie wskazuje możliwości rozwoju organizacji.
  2. Tradycyjny analityk lub Scorekeeper wykonuje rutynowe zadania w procesach controllingu operacyjnego.
  3. Service Expert koncentruje się na wdrażaniu, koordynacji i ciągłym doskonaleniu operacyjnych procesów controllingowych.
  4. Inżynier danych (Data Engineer) zapewnia jakość danych i odpowiednie zarządzanie danymi (data governance). Ta rola rozwija i wdraża rozwiązania do raportowania, analityki i planowania.
  5. Functional Expert definiuje i komunikuje strategie i wytyczne controllingowe. Ta rola dostarcza ekspertyzy metodycznej i funkcjonalnej.
  6. Strażnik (The Guardian) monitoruje osiąganie celów finansowych oraz obserwuje szanse i ryzyka. Ten typ controllera zapewnia przestrzeganie wytycznych.
  7. Data Scientist działa w obszarze Big Data. Ta rola rozwija i utrzymuje modele statystyczne oraz rozwiązania z zakresu machine learning (ML).
  8. Decision Scientist zapewnia, że istotne pytania są adresowane za pomocą data science, a wyniki tych analiz są przekształcane w inicjatywy.
  9. Agent zmian lub transformacji napędza procesy zmian, promuje wykorzystanie nowych technologii i wspiera rozwój nowych, w tym cyfrowych, modeli biznesowych.

Podkreślić należy, że nie każdy controller musi sam pełnić wszystkie te role, a role te mogą pełnić różni członkowie zespołu.

Postaw na siebie

Programy certyfikacyjne Akademii Controllingu przygotowują menedżerów obszaru finansów oraz specjalistów ds. controllingu, FP&A, ds. rachunkowości zarządczej księgowości do największych wyzwań, wyposażając ich w narzędzia i umiejętności niezbędne do pracy na menedżerskich i specjalistycznych stanowiskach w obszarze controllingu oraz finansów.

Wybierz ścieżkę certyfikacyjną >>

Role jakie pełnią polscy controllerzy i finansiści

W dzisiejszym szybko zmieniającym się świecie biznesu, rola controllerów finansowych ewoluuje, obejmując szereg kluczowych funkcji od partnerstwa biznesowego po zaawansowaną analizę danych. Wyniki najnowszego badania ankietowego przeprowadzonego podczas webinaru ICV POLSKA i Akademii Controllingu Sp. z o.o.** ukazują, w jakim stopniu polscy controllerzy pełnią każdą z tych ról (rysunek).

 

Partner biznesowy

Rola partnera biznesowego jest kluczowa dla strategii organizacji, ponieważ controllerzy pełniący tę funkcję doradzają, krytycznie kwestionują i proaktywnie wskazują możliwości rozwoju. Wyniki ankiety pokazują, że 28% respondentów pełni tę rolę w dużym zakresie, a 24% w bardzo dużym, co podkreśla ich zaangażowanie w rozwój organizacji. Tylko 3% respondentów wskazało, że zupełnie nie pełni tej roli, co oznacza, że większość controllerów jest zaangażowana w strategiczne wsparcie biznesu. Partnerzy biznesowi pomagają w identyfikacji kluczowych szans i zagrożeń, co jest niezbędne dla długoterminowego sukcesu firmy. Ich wiedza i umiejętności analityczne wspierają zarząd w podejmowaniu przemyślanych decyzji.

 

Tradycyjny analityk lub Scorekeeper

Tradycyjny analityk lub Scorekeeper wykonuje rutynowe zadania w procesach controllingu operacyjnego, co jest fundamentem efektywnego zarządzania finansami. Aż 45% respondentów pełni tę rolę w dużym zakresie, a 34% w bardzo dużym, co pokazuje znaczenie codziennych operacji controllingowych. Tylko 3% respondentów wskazało, że zupełnie nie pełni tej roli, co podkreśla wszechobecność tradycyjnych zadań analitycznych. Analitycy ci są odpowiedzialni za dokładne monitorowanie i raportowanie wyników finansowych, co jest kluczowe dla stabilności operacyjnej firmy. Ich praca zapewnia przejrzystość finansową i zgodność z regulacjami.

 

Service Expert

Service Expertci koncentrują się na wdrażaniu, koordynacji i ciągłym doskonaleniu operacyjnych procesów controllingowych, co jest kluczowe dla optymalizacji procesów biznesowych. 41% respondentów pełni tę rolę w dużym zakresie, a 28% w średnim, co podkreśla znaczenie tej funkcji w organizacjach. Tylko 3% respondentów wskazało, że zupełnie nie pełni tej roli, co pokazuje powszechność działań związanych z doskonaleniem procesów. Eksperci ci przyczyniają się do zwiększenia efektywności operacyjnej poprzez optymalizację procesów i redukcję kosztów. Ich praca jest kluczowa dla zapewnienia płynności i sprawności operacyjnej firmy.

 

Inżynier danych (Data Engineer)

Inżynierowie danych zapewniają jakość danych i odpowiednie zarządzanie danymi, co jest kluczowe dla precyzyjnej analizy i raportowania. 38% respondentów pełni tę rolę w średnim zakresie, co podkreśla rosnące znaczenie jakości danych w podejmowaniu decyzji. Tylko 14% respondentów wskazało, że zupełnie nie pełni tej roli, co pokazuje potrzebę dalszego rozwoju kompetencji w zakresie zarządzania danymi. Inżynierowie danych rozwijają i wdrażają rozwiązania do raportowania, analityki i planowania, co jest niezbędne w dynamicznym środowisku biznesowym. Ich praca umożliwia lepszą analitykę i trafniejsze prognozy, co jest kluczowe dla strategii firmy.

 

Functional Expert

Functional Expertci definiują i komunikują strategie oraz wytyczne controllingowe, co jest kluczowe dla spójności działań finansowych i operacyjnych. 28% respondentów pełni tę rolę w średnim zakresie, a 24% w dużym, co podkreśla ich rolę w tworzeniu strategii. 21% respondentów wskazało, że zupełnie nie pełni tej roli, co pokazuje, że nie wszystkie organizacje w pełni korzystają z ekspertyzy funkcjonalnej. Eksperci ci dostarczają wiedzy metodycznej i funkcjonalnej, co jest niezbędne dla efektywnego zarządzania finansami. Ich wkład jest kluczowy dla tworzenia i wdrażania strategii finansowych.

 

Strażnik (The Guardian)

Strażnicy monitorują osiąganie celów finansowych oraz obserwują szanse i ryzyka, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa finansowego firmy. 31% respondentów pełni tę rolę w dużym zakresie, a 28% w bardzo dużym, co podkreśla ich znaczenie w organizacji. Tylko 14% respondentów wskazało, że zupełnie nie pełni tej roli, co pokazuje powszechność działań strażników finansowych. Ich praca zapewnia przestrzeganie wytycznych finansowych i minimalizuje ryzyko, co jest kluczowe dla stabilności finansowej. Strażnicy pomagają w identyfikacji i zarządzaniu ryzykiem finansowym, co jest niezbędne dla długoterminowego sukcesu firmy.

 

Data Scientist

Data Scientists działają w obszarze Big Data, rozwijając i utrzymując modele statystyczne oraz rozwiązania z zakresu machine learning. Zaledwie 3% respondentów pełni tę rolę w bardzo dużym zakresie, co wskazuje na potrzebę rozwijania tych kompetencji wśród controllerów. 41% respondentów wskazało, że zupełnie nie pełni tej roli, co pokazuje, że ta rola ta jest jeszcze mało rozpowszechniona w organizacjach. Data Scientists wykorzystują zaawansowane analizy do wspierania decyzji biznesowych, co jest kluczowe w erze Big Data. Ich praca może przynieść znaczące korzyści w zakresie identyfikacji trendów i wzorców, co jest niezbędne dla innowacyjności i konkurencyjności firmy.

 

Decision Scientist

Decision Scientists zapewniają, że istotne pytania są adresowane za pomocą data science, a wyniki tych analiz przekształcane są w inicjatywy. 34% respondentów pełni tę rolę w niewielkim zakresie, co sugeruje, że istnieje potrzeba większego wsparcia w przekształcaniu wyników analitycznych w konkretne działania biznesowe. Tylko 3% respondentów pełni tę rolę w bardzo dużym zakresie, co pokazuje, że ta funkcja jest jeszcze mało rozwinięta w organizacjach. Decision Scientists pomagają w podejmowaniu lepszych decyzji biznesowych, co jest kluczowe dla efektywności organizacji. Ich praca przekłada się na konkretną wartość dodaną poprzez zastosowanie wyników analiz w praktyce.

 

Agent zmian lub transformacji

Agenci zmian napędzają procesy zmian, promują wykorzystanie nowych technologii i wspierają rozwój nowych modeli biznesowych. 34% respondentów pełni tę rolę w niewielkim zakresie, co podkreśla znaczenie tej funkcji w adaptacji do dynamicznych zmian rynkowych i technologicznych. 14% respondentów pełni tę rolę w dużym zakresie, co pokazuje, że niektóre organizacje już aktywnie angażują się w transformację. Agenci zmian wspierają innowacyjność i rozwój, co jest kluczowe dla długoterminowego sukcesu firmy. Ich praca pomaga organizacjom adaptować się do nowych technologii i zmieniających się warunków rynkowych.

Podsumowanie

Wyniki badania pokazują zróżnicowany zakres kompetencji pełnionych przez controllerów finansowych. Kluczowe role takie jak Partner biznesowy, Tradycyjny analityk oraz Service Expert są często pełnione na wysokim poziomie, co jest kluczowe dla stabilności i rozwoju organizacji. Jednakże, role takie jak Data Scientist i Agent zmian wymagają większego wsparcia i rozwoju, aby lepiej wykorzystać potencjał danych i adaptować się do dynamicznych zmian technologicznych. Wzmocnienie kompetencji w tych obszarach może przynieść organizacjom znaczące korzyści w zakresie innowacyjności i konkurencyjności.

 

* Fundamenty Controllingu, stanowisko Międzynarodowego Stowarzyszenia Controllerów (ICV) oraz International Group of Controlling (IGC), marzec 2023

**Badanie przeprowadzone podczas webinaru ICV POLSKA „Jakich kompetencji potrzebują controllerzy finansowi?”, 2024-06-25, Akademia Controllingu Sp. z o.o.